

01 Careyns Wereldkeuken
Om zelf te maken: Rolex
02 Stoptober
Interview longverpleegkundge Barbara Jiskoot
03 Mantelzorg
Waardering voor onze mantelzorgers
05 Palliatieve zorg
Adem in, adem uit.
05 Praktijkverhaal
Into the jungle
06 Kort nieuws
Polo-shirt, Careyn wandelt,
mini-pelgrimage en meer…
Careyns Wereldkeuken
UIT OEGANDA: OM ZELF TE MAKEN
ROLEX
door Sarah Dijkstra,
senior medewerker klantenservice
Een Rolex doet de meeste mensen denken aan een duur horloge, maar in Oeganda is het een populaire streetfood. Deze eenvoudige maaltijd brengt mij altijd terug naar ‘thuis’.
Het gerecht bestaat uit een hartige pannenkoek met omelet, de Oegandese uitsmijter. De pannenkoek noemen wij een chapati: een platbrood dat dankzij de Indiase invloeden enorm geliefd is in Oost-Afrika. De chapati en omelet worden samen opgerold tot ‘rolled eggs’, wat met een Oegandees accent al snel werd omgedoopt tot ‘Rolex’.
Chapati’s zijn perfect als bijgerecht bij curry’s, stoofschotels, of gewoon met wat boter en jam. Zelf maken vergt wat oefening, maar voeg een omeletje met tomaat, ui en kruiden toe, en je hebt je eigen Rolex. En voor wie liever niet zelf deeg kneedt: chapati’s zijn ook gewoon te vinden in het vriesvak van de meeste supermarkten.
Bereiding
- Meng de bloem, zout, suiker en 4 eetlepels olie in een kom.
- Voeg het warme water toe en kneed 10 minuten tot je een zacht, niet-plakkerig deeg hebt. Voeg indien nodig nog een beetje bloem of water toe totdat het een mooie deegbal vormt.
- Bedek het deeg met een vochtige doek en laat het 30 minuten rusten.
- Rol het deeg uit op een met meel bestoven werkblad tot een grote rechthoek van ongeveer 1 cm dikte.
- Smeer 2 eetlepels olie over het deeg en snijd 6 verticale repen uit het deeg.
- Rol de repen strak op en vorm er kleine deegballen van, waarbij je ervoor zorgt dat de uiteinden van de repen aan de boven- en onderkant van de deegbal zitten. Bedek de deegballen met een vochtige doek en laat ze 15 minuten rusten.
- Bestuif het werkblad opnieuw met wat bloem en rol de deegballen uit tot mooie cirkels van ongeveer 2-3 millimeter dikte.
- Verhit in een koekenpan een beetje olie en bak elke chapati op middelhoog vuur. Bak ze per kant ongeveer 1-2 minuten totdat er bruine plekjes verschijnen.
- Voor een Rolex voeg je een omeletje naar keuze toe en rol je deze samen op.
En nu jij !
Bij Careyn werken mensen met verschillende achtergronden en dus ook verschillende keukens. Heb jij een lekker recept uit jouw cultuur en wil je dat delen met je collega’s? Mail ons dan!
En kom je niet goed uit je tekst? Wij helpen je!
Stoptober

BARBARA JISKOOT:
“Als je even gestopt bent, merk je hoe goed het voelt om niet te roken.”
“Als je even gestopt bent, merk je hoe goed het voelt om niet te roken.”
Oktober staat al jaren bekend als dé maand om te stoppen met roken: stoptober noemen we het dan ook. Maar hoe doe je dat, stoppen met roken? We legden deze en andere vragen voor aan Barbara Jiskoot, longverpleegkundige bij Careyn Utrecht Stad.
Merk je dat stoptober mensen helpt om te stoppen?
“Ja, het wordt niet voor niets elk jaar weer herhaald. Dit jaar is er ook aandacht voor vapen. Door deze campagne wordt het bewustzijn vergroot. Er is ook een app die helpt om te stoppen met roken. Daarin zie je hoeveel geld je bespaart, hoe snel je kans op aandoeningen en klachten afneemt. Mensen zeggen vaak: wat heeft het voor zin om een maand te stoppen? Maar als je even gestopt bent, dan heb je de ervaring dat je kunt stoppen. Je hebt ook gemerkt dat je meer lucht krijgt, dat sporten lekkerder gaat, je stinkt niet meer, je proeft beter. Dat zijn allemaal dingen die fijn zijn om te ervaren. Ik benader het altijd positief: als iemand korte of langere tijd gestopt is, dan kun je dus stoppen.”
Wat voor schade ontstaat door roken?
“De angst voor kanker is het allergrootst, merk ik in mijn spreekuur. Door roken verhoog je de kans op kanker aan alle organen, maar vooral de longen. Roken verhoogt ook de kans op hart- en vaatziekten en COPD. Bovendien versterkt roken de klachten van de meeste chronische aandoeningen.
Wat veel mensen ook niet beseffen, is de schade in tweede en derde instantie. Tweedehandsrook is wat vroeger meeroken werd genoemd: de rook die je binnenkrijgt als je in de buurt bent van iemand die rookt. Maar er bestaat ook zoiets als derdehands rook, dat zijn de schadelijke stoffen die achterblijven op meubels, vloeren, kleding. Dat heeft ook invloed op de gezondheid, mensen met astma kunnen bijvoorbeeld eerder een astmatische aanval krijgen
En natuurlijk de schade aan de portemonnee. Sinds de prijzen zijn verhoogd, stoppen meer mensen, omdat ze het niet meer kunnen betalen.”
Hoe schadelijk is vapen?
“Een vape pak je veel makkelijker dan een sigaret. Je ziet ook dat het een enorme vlucht heeft genomen, zelfs kinderen op de basisschool vapen. Eén vape bevat meer nicotine dan een pakje sigaretten. Je merkt dat veel jongeren overstappen van vapen op roken of erbij roken. Door het vapen worden ze verslaafd aan nicotine, dat is slecht voor de ontwikkeling van de hersenen. Vapen wordt vaak gezien als alternatief voor roken, maar is dus vaak juist het begin van een nicotineverslaving. Bovendien zitten in een vape ook giftige en kankerverwekkende stoffen.”
Waarom lukt het veel mensen niet om te stoppen?
“Nicotine is sowieso heel verslavend. Als je eenmaal afhankelijk bent ervan en het nicotineniveau in je bloed zakt, dan word je onrustig: waar kan ik roken, wanneer kan ik roken? Je steekt er eentje op en hebt heel snel wat je wil. Mensen denken dat het ze tot rust brengt, maar in feite breng je alleen de nicotineverslaving tot rust. Bovendien is het gekoppeld aan gewoonteverslaving.
Het volhouden is het moeilijkst. Het idee dat je moet roken zal je in het begin vaak bespringen, maar het gaat erom dat je die gedachte verdraagt. Zie het als een golf die over je heen komt, maar die golf gaat ook weer weg. Zo’n golf doorsta je door afleiding, erover praten, even uit de situatie stappen. En voorbereiding is belangrijk: zorg dat je niets meer in huis hebt, wees je bewust van je struikelblokken.”
Wat weten veel mensen niet over roken?
“Ze weten vaak niet dat nicotine helpt om koffie/cafeïne sneller af te breken. Dus als je veel koffie drinkt en je stopt met roken, kun je meer last hebben van die koffie en gaan woelen in bed.
Veel mensen weten ook niet hoe milieuvervuilend tabak en filters zijn. Voor de tabaksteelt vindt veel ontbossing plaats en de werkomstandigheden zijn heel ongezond. Er zijn nog 17 landen waar kinderen in de tabaksteelt werken. Ze komen in aanraking met pesticiden en door blootstelling aan nicotine kunnen ze green tobacco sickness (acute nicotinevergiftiging) krijgen Je vindt op tabaknee.nl meer informatie hierover.”
Heeft stoppen op latere leeftijd nog zin?
“Jazeker. Als je stopt met roken stop je niet de achteruitgang van je longfunctie, bijvoorbeeld als je COPD hebt, maar je voorkomt wel verdere versnelde achteruitgang. Ook merk je dat je fitter ouder wordt. Het sporten gaat makkelijker en je vermindert de risico’s voor jezelf en de mensen om je heen (het tweedehands en derdehands roken). Als mensen stoppen met roken, gaan ze vaak ook meer bewegen, omdat ze gezonder gedrag willen vertonen. Dus het is op elke leeftijd goed om te stoppen met roken.”
Wat zijn jouw tips om te stoppen met roken?
“Het begint met een goede motivatie. We weten allemaal dat het beter is voor je gezondheid, maar dat is geen motivatie genoeg, anders was je allang gestopt. Op jonge leeftijd is het risico van ziektes nog heel abstract: geld is dan een betere motivatie of de stank die het met zich meebrengt. Ik adviseer mensen ook om voorzichtig te zijn met alcohol. Roken is een lastige verslaving, je moet je hoofd erbij houden en dat lukt minder goed als je drinkt. En: accepteer dat het moeilijk is, een verslaving. Het is een klus, maar wel eentje die je kunt klaren.”
(Tekst: Laura Bosua)
Mantelzorg
Waardering voor onze
5 miljoen mantelzorgers
Waardering voor onze
5 miljoen mantelzorgers


Op 10 november, de Dag van de Mantelzorg geven we de vijf miljoen mantelzorgers in Nederland een schouderklop.
Mantelzorgers zorgen voor een ziek familielid, vriend of buur. Zij vinden de zorg vaak vanzelfsprekend, maar dat is het niet. Het is bijzonder en verdient waardering.
Ook jij kunt op 10 november je waardering uiten naar de mantelzorgers rondom jouw cliënten.
Nog steeds verkrijgbaar
Kaartjes “Mantelzorger bedankt”
Ook jij komt ze elke dag tegen: partner, familie of vrienden die een bijdrage leveren aan de zorg voor onze cliënten. Toon op 10 november (of ander moment) je waardering met een kaartje. Dit kun je persoonlijk uitreiken of achterlaten bij je bezoek aan je cliënt.
Keuze uit 2 ontwerpen.
Te bestellen in onze Toolkit:

Werkgever helpt!
Ben jij mantelzorger en is dat soms moeilijk te combineren met je werk bij Careyn? Dan kom je wellicht in aanmerking voor een aantal Wettelijke regelingen:
Calamiteitenverlof
Als je een keer onverwachts naar huis moet…. soms een paar uur, soms enkele dagen.
Kortdurend zorgverlof
Als je ineens voor je naaste moet zorgen en je veel moet regelen, maar ook als de zorg steeds intensiever wordt en het je even teveel wordt.
Langdurend zorgverlof
Als je langere tijd voor een naaste moet zorgen, kun je langdurend zorgverlof opnemen.
Onbetaald verlof
In overleg kun je extra, onbetaalde verlofdagen opnemen of een bepaalde periode minder uren werken.
Wet Flexibel Werken
Dit regelt de mogelijkheid voor werknemers om thuis of op aangepaste tijden te werken.
Meer info over deze regelingen vind je bij MantelzorgNL.
Overweeg je gebruik te maken van een regeling, neem dan contact op met je leidinggevende.
Palliatieve zorg
OVERPEINZING VAN VERPLEEGKUNDIGE
ELVIERA STEENBERGEN
Adem in, adem uit.
‘Adem in, adem uit’ staat op de ingelijste kaart. De relatief jonge vrouw bij ons in het Stadshospice heeft de kaart ooit van een vriendin gekregen als een hart onder de riem. De kaart heeft lange tijd bij haar thuis gestaan, maar ging ook mee naar India op reis; als reminder om weer tot rust te kunnen komen, wanneer het haar even te veel werd. En nu staat de kaart in haar kamer, waar ze nog geen drie maanden geleden te horen heeft gekregen dat het niet meer heel lang zal duren voordat ze haar laatste adem zal uitblazen.

“Het blijft steeds weer bijzonder iemand gedurende de laatste levensfase te helpen”
Het lijstje valt meteen op als je de kamer binnenloopt en vormt het onderwerp van gesprek; het motto past perfect bij haar situatie gezien haar ziekte haar vaak de adem beneemt. Hierdoor is het niet meer vanzelfsprekend om simpelweg ‘adem in, adem uit’ te doen. Als alleenstaande vrouw besefte dat ze haar laatste periode beter in het hospice kon verblijven, omringd door vele vrijwilligers en een team van verpleegkundigen, waar ik er één van ben. Hier kunnen haar dierbaren écht op bezoek komen in plaats van voor haar te zorgen en kan zij haar energie sparen voor de dingen die er in deze fase nog toe doen. Ieder persoon beleeft de reis richting het onbekende op zijn of haar eigen manier. Deze vrouw heeft zowel in het ziekenhuis als in het hospice veel steun gehad aan de tekst. In het ziekenhuis staarde ze er urenlang naar: “Het werd mijn mantra om weer in het juiste ademritme te komen als ik het weer eens benauwd had.” In het hospice komen de aanvallen vaker voor, waarbij alleen in- en uitademen niet meer voldoende is. De nabijheid van de verpleegkundigen biedt gelukkig vaak die extra benodigde steun naast de zuurstof en medicatie.
Adem in, adem uit. Zo vanzelfsprekend dat je er niet over na hoeft te denken. Maar in de allerlaatste levensfase krijgt het toch een andere lading. Veel van de lichaamsfuncties beginnen af te nemen en ook de ademhaling verandert mee: van oppervlakkige ademhaling, tot aan pauzes in de ademhaling toe voordat de laatste adem uitgeblazen wordt. Als verpleegkundige is het mijn taak de mensen hierin te begeleiden en fysiek te verzorgen, waarbij comfort van de persoon ons doel is.
Adem in, adem uit. Voor ons verpleegkundigen ook een reminder, om dit op de juiste manier te blijven doen. Bijvoorbeeld wanneer er meerdere personen tegelijk aandacht van ons vragen. Niet alleen aan het bed, maar ook in de coördinatie van zorg en begeleiding van mantelzorgers en vrijwilligers. De dierbaren maken zich zorgen en zoeken naar informatie over deze fase; ook daar spelen wij een belangrijke rol in om het voor hen begrijpelijker en hopelijk ook rustiger te krijgen. Het blijft bijzonder ieder persoon hierin te kunnen helpen samen met mijn team en iedereen die bij hen betrokken is.
Adem in, adem uit. Het lijstje blijft voorlopig nog op die ene kamer staan. Voor haar is niet altijd gemakkelijk en ook oprecht heel zwaar. Maar haar dankbaarheid voor alle zorg die ze mag ontvangen in het hospice maakt het voor haar vaak weer een stukje dragelijker. En tot haar laatste ademteug zullen we met regelmaat nog samen met een glimlach naar haar lijstje kijken.
Elviera Steenbergen,
verpleegkundige bij het
Stadshospice Utrecht

Praktijkverhaal
Into the jungle
Praktijkverhaal van Margreet Meijer, ex-wijkverpleegkundige
Het ziekenhuis had hem aangemeld. De man had een grote vaatoperatie ondergaan, hij kon naar huis maar de genezing van zowel de buik- als de beenwond verliep niet goed. De wonden zouden thuis verder verzorgd moeten worden. Als we dat konden garanderen kon hij naar huis. Nou dat konden we…
Ik ging er die middag naar toe, ik zou gelijk een intakegesprek doen. De man was 78 jaar en woonde samen met zijn vrouw in een leuk huis in mijn wijk. Hij zag er nog zwak en broos uit, de operatie had nog zichtbaar zijn sporen nagelaten, maar hij was blij dat hij weer thuis was. Hij zat lekker warm ingepakt op de bank. Het was buiten koud en vies weer en zijn vrouw kwam snel met een potje thee en ik begon met het gesprek.
Daarna bekeek ik het wondplan, die hij had meegenomen uit het ziekenhuis, samen met wondmateriaal voor 1 á 2 dagen en de rest was al besteld, nou dit ging wel lukken, alles leek duidelijk. De grote buikwond was open gelaten en moest dagelijks onder de douche worden uitgespoeld en ook de beenwond was weer open gemaakt en kon meteen mee gespoeld worden.
Niet schrikken!
We liepen naar de badkamer. Toen ik vroeg of ik hem kon helpen om zijn kleding uit te trekken zei hij: “Nee hoor, maar zo dadelijk niet schrikken!” “Ik ben wel wat wonden gewend,” zei ik nog.
Maar wat ik toen zag, had ik nog nooit gezien! Hij stond ontkleed voor me en hij was hélemaal getatoeëerd, op zijn handen en hoofd na. Buik, rug, benen en armen waren rondom volledig ingetekend én ingekleurd. Zijn benen waren, vanaf zijn tenen tot zijn liezen, beschilderd met fel groen en bruin gekleurde lianen met gele tijgerkoppen ertussen, geen stukje huid was meer zichtbaar.
En dan de buik, die was bedekt met een jungle met wilde dieren tussen groene bladeren, de rug met een enorme leeuwenkop met open bek en enorme tanden, levensecht en in kleur. De armen waren bedekt met slangen, rollend langs de spieren, tussen de takken van exotische bomen. Felrode slangentongen schoten uit tussen hardgroen gebladerte. Met open mond keek ik hem aan. Hij lachte wat verlegen en zei: “Dit had u niet verwacht hè?”
Nou, doorsnee was het zeker niet. De wonden waren opengelaten in verband met de infectie en ik spoelde en verbond ze. De omgeving van de wond was moeilijk te beoordelen, die lag in oerwoudgebied.
Alles voor je kind
De tatoeages zagen er nieuw uit en ik móest het vragen: “Wat beweegt een bijna tachtigjarige man om zich zo volledig en permanent te laten inkleuren met inkt?” Het antwoord was verbazingwekkend in zijn simpelheid. Hij vertelde dat hun zoon een tattoeshop was begonnen in Tsjechië en dat hij als beginnend tatoeëerder had moeten oefenen.
In de afgelopen vijf jaar hadden ze hun lichaam in dienst gesteld van hun ondernemende zoon. “Ehhh, uw vrouw dus ook?” “Ja hoor, kijk maar” en zijn vrouw liet een complete rozentuin op haar beide, goed gevulde armen zien. Geen normale huid was zichtbaar.
“De tuin gaat door over de rest van het lichaam”, zei ze trots, “Het oerwoud is iets te heftig voor mij, geef mij maar een plantentuin”.
De wonden genazen uiteindelijk goed, de littekens gingen op in de wilde jungle. Ik zag ze nog wel eens zitten lezen bij het raam als ik langs fietste. Volledig gekleed was er niets opvallends aan, maar heimelijk dacht ik dan aan het enorme spektakel dat zich onder die kleding afspeelde. Uit liefde voor de kinderen zijn mensen dus tot veel in staat, héél veel.
Margreet Meijer
ex-wijkverpleegkundige

Kort nieuws
EENMALIGE ACTIE
Bestel je extra poloshirt
Je kunt nog t/m 31 oktober je extra polo-shirt bestellen. De actie geldt voor intramuraal en extramuraal, medewerkers, Duozorg medewerkers en leerlingen. Niet voor ZZP-ers. Keuze uit 3 kleuren.
Gebruik het bestelformulier (werk je voor Duozorg Flexpert? Dan kun je een polo bestellen via je contactpersoon). Wees er snel bij want op is op!


OP PAD IN HET CAREYN WANDELSHIRT
Lonneke wandelt voor bevrijding
“Waar wandelen soms noodzakelijk is om van A naar B te komen, is dit voor mij een manier om mijn hoofd leeg te maken en nieuwe herinneringen te vormen. Met de benenwagen wandel ik niet (meer), hiervoor gebruik ik mijn rolstoel, mijn linker- en rechterarm en de nodige hoeveelheid girl power!
Op 6 juni 2024 vertrokken wij net na zonsopkomst voor een tocht over en langs de landingsstranden van D-day. Onder begeleiding van klanken uit de doedelzak en militaire vliegtuigen die laag over de Normandische kust vlogen, herdachten wij de start van de bevrijding van Europa. Deze startte exact 80 jaar geleden, dik kippenvel en een brok in mijn keel.
Na deze indrukwekkende tocht was het op 7 september tijd voor de jaarlijkse Airborne wandeltocht, ter nagedachtenis aan de Slag om Arnhem van 1944. Het is een eerbetoon aan de ruim 1700 Britse en Poolse militairen die hun laatste rustplaats vonden op de Airborne Begraafplaats in Oosterbeek. Ondanks de massale omvang van de wandeling (sinds 2016 is dit het grootste eendaagse wandelevenement ter wereld) heb ik van iedere meter genoten. Er gaan nog meer tochten volgen, zowel in het kader van 80 jaar bevrijding als andere mooie/goede doelen en gelegenheden.”
Lonneke Stam, Praktijkopleider HBO zorg thuis teams Hoeksche Waard, MBO en HBO Blankenburg, Hart van Rozenburg, zorg thuis team Rozenburg
WARANDE ORGANISEERDE MINI-PELGRIMAGE
‘Toch anders dan zomaar een stukje lopen’
Dit jaar viel de ‘Week van valpreventie en bewegen’ samen met de ‘Week van verbinding’. Op locatie Warande organiseerden Fysiotherapeut Michelle Sassen en geestelijk verzorger Susanne de Jong-Tennekes een mini-pelgrimage, met ondersteuning van bewegingsagoog Delano Jansen van der Sligte. Bij een pelgrimage loop je naar een bijzondere plek toe. Belangrijkste is niet het bereiken van het doel, maar de beleving onderweg. Bewoners en kantoorpersoneel werden uitgenodigd voor een wandeling op 1 oktober in het park, met momenten van beweging en bezinning. Gelukkig was het prachtig herfstweer. Er was een balspel voor een speelse kennismaking en fysieke oefeningen zoals wrijven langs de benen, gronden met je voeten en ademen met je handen op de buik. Ook werd een gedicht voorgedragen en blaadjes en vruchtjes geplukt en met aandacht bekeken. Eindpunt was bij een boom als spiegel voor het leven.
MILIEU PLATFORM ZORGSECTOR
Compliment voor facilitaire collega’s
De zorgsector gebruikt veel energie. Dat past niet bij de ambitie voor duurzame zorg. Zorglocaties zijn aan de slag om energieverspilling tegen te gaan en kosten te besparen.
Milieu Platform Zorgsector organiseerde een PR-Challenge voor beste duurzaamheidsrapportage. Careyn deed mee en heeft in dat kader ook deze groepsfoto van facilitaire collega’s ingestuurd. Dit als blijk van waardering voor hun ondersteuning van ons verduurzamingsinitiatief. Dankzij de inzet en expertise van de facilitair coördinatoren hebben we milieucertificaten zilver voor negen locaties en brons voor 21 locaties bereikt.

Op de foto staan de volgende personen van links naar rechts:
- Dorien Heijboer (facilitair coördinator)
- René Correljé (facilitair coördinator)
- Geert-Jan Kok (facilitair manager)
- Jayanti Jadoenath (facilitair specialist duurzaamheid & milieu)
- Frans-Joost Heijboer (facilitair coördinator)
- Harriët Meinders (facilitair coördinator)
- Monique Hovens (facilitair coördinator)
Gewaardeerde collega’s die niet op de foto staan:
- Chris Promes (facilitair coördinator)
- Gertia Dorrestijn (facilitair coördinator)
- en Harry Hendriks (facilitair coördinator)
Wij zijn trots op dit team en willen hen graag in de spotlight zetten!
TEAMUITJE WIJKTEAM BREUKELEN BINNEN
Naar de golfclub
Op 14 oktober zijn wij met het wijkteam naar golfclub Chi Chi geweest. Het was een erg gezellig teamuitje.
Groetjes,
Kimberley van Mildert, Wijkverpleegkundige