Krampachtig verzoenen met de laatste fase

De cliënt was een man van 70+, die palliatieve bedverpleging kreeg. Hij was nog net niet terminaal. Een aardige, beetje joviale vent. Hij probeerde zich krampachtig te verzoenen met de situatie waarin hij zich bevond. Het laatste stukje, de bijna laatste fase. Hij wilde het zo lang mogelijk uitstellen maar nu kon het niet anders meer, hij was toenemend bedlegerig, zijn krachten verminderden met de dag.
Hij kreeg in de ochtend en avond uitgebreide zorg van ons team. Overdag was een familielid bij hem, die zorgde voor voeding en gezelschap.
Dan mijn collega, een vrouw, 40+, lief, aardig, empathisch. Ze had veel ervaring in de zorg en was gewend om alleen te werken, zelfstandig dingen op te lossen. Maar nu ging het niet, niet bij hem.
Ze had “last” van hem. Hij vroeg dingen aan haar die ze niet kon waarmaken, die ze niet wilde.
“Zoals wat?”, vroeg ik. “Of ik bij hem in bed kom liggen” zei ze.

De meest logische reactie is natuurlijk gewoon “nee” zeggen, maar zo eenvoudig was het dus niet. Hij was te dwingend. Ze zag ertegen op om naar hem toe te gaan, er was iets gaande waar ze geen raad mee wist. En ze vond het eigenlijk gewoon haar taak om hier normaal op te reageren maar ze lag er wakker. Haar voorlopig uitroosteren bij deze meneer wilde ze al helemaal niet. Maar ze leed wel.

Laatste pleziertje voor een bijna stervende man 

Ik ging die ochtend samen met haar naar hem toe om de zorg uit te voeren. Misschien kwamen we meteen tot een gesprek en kon ik een ondersteunende rol vervullen, voor haar, voor hem, voor beiden?

De man vond het geweldig dat we samen kwamen, zo viel er meer te praten, meer te lachen, zei hij. 
We verzorgden hem op bed, helemaal op elkaar ingespeeld. Het verliep soepel en makkelijk, we hadden ondertussen korte en leuke gesprekjes met hem totdat hij prinsheerlijk in de kussens zat in het hoge bed. Mijn collega was nog in de slaapkamer bij hem toen ik naar de badkamer ging om de spullen op te ruimen.
Toen hoorde ik hem met een bijna flemende stem ineens de vraag stellen “Kom je gauw in bed bij me? Snel, snel! Wil je een bijna stervende man zijn laatste pleziertje bederven”?
Oh, dacht ik nog, zo gaat het dus! En nog een keer vroeg hij het, en nóg een keer, dwingend en eisend. En terwijl ik me bedacht hoe ik samen met mijn collega duidelijk moest maken dat dit echt helemaal niet kon, liep ik de slaapkamer in en zag ik mijn lieve collega bij het bed staan. Ze zag mij binnenkomen. Ze rechtte haar rug, hief haar hoofd en zei iets tegen hem bij zijn oor, zacht, kort en duidelijk.

Gedecideerd liep ze daarna bij hem weg, de kamer uit. Ze gebaarde mij mee te gaan, hier waren we klaar volgens haar. Toen we buiten stonden zei ze, “Vanaf nu zal het niet meer gebeuren, dat weet ik zeker. Het is goed zo, ik ben duidelijk geweest”.

Rechtop stond ze voor me, één en al zelfverzekerdheid.
“Wat heb je in hemelsnaam gezegd “, vroeg ik.
“Rot op”, zei ze. En met een tevreden blik stapte ze voor mij de lift in.

Margreet Meijer
ex-wijkverpleegkundige