Bij de start van de stage was ze wat schuchter en verlegen. Maar met de juiste begeleiding zou ze grote sprongen maken, veel leren in de praktijk en straks goed en voldaan terug kunnen kijken op een uitstekende stageperiode, zo was mijn plan. De eerste weken zou ze voornamelijk met mij meelopen. Dit kwam helemaal goed.

In die eerste week nam ik haar mee naar een nieuwe cliënt. Een jonge man in een aangepaste woning, hij zat in een rolstoel en had een nog niet geheel duidelijke hulpvraag.
De intake was rommelig verlopen en mijn collega had gevraagd of ik ook nog eens kritisch wilde kijken wat of deze man nou echt wilde en wat er echt nodig was. Soms verloopt een intakegesprek ook niet altijd volgens het boekje, bleek maar weer.

De man was broodmager en keek ons vanuit zijn rolstoel argwanend aan. Ja, hij had hulp nodig maar wat deden deze twee vrouwen nu hier bij hem? Ik legde hem uit wat we voor hem konden doen. Hij was aan de heroïne verslaafd geweest en had lang op straat geleefd. Nu was hij afgekickt en woonde onder begeleiding in deze aangepaste woning en moest leren voor zichzelf te zorgen. Maar hij kon niet onder woorden brengen waar hij precies hulp bij nodig had. Ja, hij had wel wat wondjes waar hij niet bij kon, zou dat het zijn? Ja, daar had mijn collega het ook over gehad, dus dat was een begin en misschien zou een douche ook niet verkeerd zijn? Dan zou ik zijn gehele huid en lichaam zien en kunnen beoordelen. 

Een opengesneden lichaam

Ik ging voortvarend te werk, uiteindelijk had ik een stagiaire bij me dus ik liet er geen gras over groeien. Ik maakte met haar de nog nooit gebruikte douche in orde, zocht naar schone kleren en haalde alvast wat reserve verbandspullen uit mijn tas.
Hij keek alleen maar toe en zei niets meer. Ik reed hem naar de badkamer en kleedde hem snel en vakkundig uit. De stagiaire stond naast mij.
Wat ik zag was niet mis. Door zijn heroïnegebruik waren werkelijk al zijn aderen aangeprikt en niet zo’n beetje ook.

Veelal ontstoken, slecht genezen, weer met een mesje open gemaakt, incisies overal, wild vlees en heel veel littekenweefsel over zijn hele lichaam. Sommige plekken waren nog steeds wonden, schijnbaar van plan om nooit meer dicht te gaan. Hij was mager en wat ik zag was één groot, heel vaak opengesneden lichaam van een jonge man, die ons met een moedeloze blik aankeek. En ook de geur was niet te mis, een lucht van complete verwaarlozing.

Klap op de douchevloer 

Ik zette de douche aan en pakte een grote, nog nieuwe fles douche gel, gekocht door zijn begeleider en ging aan de gang. Net toen ik haar wilde uitleggen waar je hierbij op moest letten hoorde ik een klap op de douchevloer. Ik keek naast me en zag de stagiaire liggen op de tegels terwijl het stromende water over haar heen gutste.
De man gaf een schreeuw, hij schrok ook. Ik zette de kraan weer uit, gooide een handdoek over de man en boog me over het meisje. Ze kwam alweer bij zinnen maar kon nog niet opstaan. Ze schoof naar de zijkant van de badkamer en vroeg of ze even mocht blijven liggen, ik moest vooral doorgaan, zei ze.
Even was ik in dubio maar ze verzekerde dat ze goed lag en ik ging verder met de douche, afwisselend met de man en het meisje pratend. Toen de man fris gewassen, verbonden en aangekleed was hielp ik haar overeind. Ze schaamde zich, maar dat was volkomen onterecht.
Ze was zo geschokt geweest over wat ze bij de man gezien had dat ze onpasselijk was geworden. Bij een eerste keer komt dat wel vaker voor en is soms ook niet te voorspellen.

Even bijkomen

Ik bracht haar naar het wijkkantoor en pepte haar op met koffie en een boterham. Altijd eerst eten, zei ik, en ik had je beter moeten voorbereiden op deze cliënt, in ieder geval meer dan ik nu gedaan had, ook al was ik ook verrast door de ernst van deze situatie. Ze kikkerde weer wat op en we konden weer verder naar de volgende.

Oh nee hè?!

De volgende cliënt was een mevrouw die bij een val een hoofdwond had opgelopen en ik legde de stagiaire nu heel goed uit wat ze kon verwachten. Ja hoor, ze was voorbereid, ze kon er weer tegen.
En terwijl we bij deze mevrouw de wond verzorgden vroeg haar man of we ook even op haar rug wilde kijken. Hij had daar iets raars gezien en vertrouwde het niet helemaal.

Natuurlijk deden we dat en de man hielp zijn vrouw zich van boven te ontkleden. Nu zag ik de dame bloot en ik schrok! Haar bovenlichaam zat onder de littekens van, wat waren het, messteken? Ja, zei de man tegen mij, haar eerste man heeft haar vroeger met wel dertig messteken mishandeld, dat is wat je nu ziet. 
Maar nu heeft ze een goed leven hoor, de vrouw knikte hevig van ja. Enne tja wat ik u wilde laten zien, kijk hier, een klein knobbeltje, kan dat kwaad… 

En voor ik daar goed en wel naar kon kijken hoorde ik een bons, de stagiaire lag weer buiten westen op de grond. Het is goed afgelopen met haar, al heeft de stage wat langer geduurd. Ze had wat meer tijd nodig, dat was alles. En stages zijn er om de realiteit te ervaren.
En ik werd toch wat kritischer naar mijn eigen handelen. Misschien hoefde niet alles de eerste dag al beleefd te worden.

Margreet Meijer
Wijkverpleegkundige